Ongewenst gedrag voorkomen

Gedrag dat over de grens gaat

Ongewenst gedrag gaat niet over het eerste flauwe geintje, een per ongeluk misplaatste opmerking of een spontane liefdesverklaring na een gezellige borrel. Het gaat wel over het uitgroeien hiervan. Over gedrag dat over de grens gaat. Bijvoorbeeld als er voor de flauwe geintjes een vast mikpunt gevonden wordt. Of in het geval dat iemands bijzondere kenmerken, zoals geslacht of geloof, misbruikt worden voor negativiteit. Wanneer de druk op iemand wordt opgevoerd om ja te zeggen tegen iets dat diegene niet wil. En/of als daarbij wordt gescholden of geslagen. Dan wordt het pesten, discriminatie, intimidatie of agressie.

Kun je dergelijk ongewenst gedrag in je eentje voorkomen?

Soms wel

Je kunt in ieder geval voorkomen dat je dader wordt. Gewoon, door je te gedragen zoals je ook wilt dat een ander zich gedraagt: respectvol, vriendelijk, beleefd. En door op te letten hoe een ander op je gedrag reageert. Lacht de ander niet om jouw grapje? Check even of je per ongeluk wat al te flauw deed. Floept er iets je mond uit? Zeg sorry. Houdmisverstanden klein. Nogmaals: doe gewoon respectvol, vriendelijk en beleefd.

En soms niet

Soms helpt het hoor, om je schouders op te halen. Tegen een geintje te kunnen. Met een grapje op een flauwe opmerking te reageren. En soms is de bittere realiteit dat jij niet de schuldige bent, maar dat je er wel last van hebt. Dat het ongewenste gedrag je overkomt. En dat je dat niet verdiend hebt. Ook niet als het je niet lukte om een gevatte opmerking te maken. Of je schouders op te halen.

Gewoon goed met elkaar omgaan

Ongewenst gedrag in een team voorkomen is eigenlijk heel vanzelfsprekend. Door bijvoorbeeld gewoon goed samen te werken, een open sfeer te creëren, elkaar en elkaars verschillen te respecteren, duidelijkheid en draagvlak te hebben over teamdoelen en eigen taken. En door respectvol, vriendelijk en beleefd met elkaar omgaan.

Bespreek de grenzen

Het is bovendien heel verstandig om in het teamoverleg preventief aandacht aan ongewenst gedrag te besteden. Je kunt bijvoorbeeld je collega’s vragen wanneer gedrag voor hen over de grens gaat en daarbij hypothetische voorbeelden noemen van groot, klein en heel klein ongewenst gedrag. Formuleer ook teamafspraken, zoals ‘Wij gaan respectvol met elkaar om’ en ‘Grappen graag. Als ze maar voor ons allemaal leuk zijn’. Bespreek ook wat je kunt en zult doen bij ongewenst gedrag.

Je rol als organisatie

Ongewenst gedrag gaat over grensoverschrijdend gedrag tussen medewerkers en/of leidinggevenden onderling. Over pesten, discrimineren, (seksueel) intimideren en/of onderlinge agressie. Hoe goed het in je organisatie ook gaat, er is altijd een risico dat dergelijk ongewenst gedrag zich voordoet of gaat voordoen.

Als organisatie heb je dan ook altijd een belangrijke taak en verantwoordelijkheid om je beleid rondom ongewenst gedrag op orde te hebben. Ook de preventie van ongewenst gedrag maakt deel uit van dit beleid. Er zijn meerdere mogelijkheden om ongewenst gedrag zoveel mogelijk te voorkomen.

De volgende punten zijn belangrijk om ten minste te regelen:

• Stimuleer gewenst gedrag. Organiseer en communiceer zo goed als mogelijk. Laat zien dat je respect hebt voor alle medewerkers. Benoem hoe belangrijk je de veiligheid voor je cliënten én medewerkers vindt.
• Neem ongewenst gedrag als thema in je arbobeleidscyclus op. Zorg er op deze wijze voor dat je er aandacht aan besteedt in je RI&E (Risico-Inventarisatie & -Evaluatie), maatregelen opneemt in je Plan van Aanpak en deze maatregelen invoert en evalueert. Scherp je beleid waar mogelijk aan en herhaal de cyclus.
• Formuleer gedragsregels. Benoem daarin welk gedrag je van medewerkers en leidinggevenden verwacht. Benoem ook welke grenzen er voor gedrag zijn, wat je niet zult tolereren en welke consequenties er zijn voor onacceptabel gedrag.
• Benut kansen bij andere projecten en beleidsonderdelen om gewenst gedrag te stimuleren. Een goede aanpak van werkdruk en agressie heeft ook op het voorkomen van ongewenst gedrag een positief effect.
• Pak grote én kleine incidenten goed aan. Door consequent en volgens de beleidsafspraken te handelen bied je duidelijkheid en voorkom je volgende incidenten.
• Benut de downloads bij de uitwerking van je beleid.