Ongewenst gedrag aanpakken

Blijf jezelf en heb zelfvertrouwen

Gepest worden door collega’s, merken dat de opleidingsadviseur je discrimineert of een leidinggevende die je seksueel lastigvalt. Op welke manier het je ook treft, ongewenst gedrag is naar! Je kunt je er machteloos door voelen. En toch is er veel dat je kunt doen. Het allerbelangrijkste is wellicht: jezelf blijven en zelfvertrouwen hebben.

Praat erover

Thuis of op je werk, met mensen die je vertrouwt. Praat bijvoorbeeld met collega’s of een vertrouwenspersoon. Erover praten zal je opluchten. Het helpt je ook om van een afstandje te kijken naar wat je overkomt en zo goed te kunnen beslissen wat de verstandigste volgende stap voor je is.

Kom in actie

Ga in gesprek met de dader en maak afspraken. Zie je tegen een dergelijk gesprek op of hebben eerdere gesprekken geen effect gehad? Neem dan iemand mee die je vertrouwt en/of die gezag heeft. Bijvoorbeeld een collega, leidinggevende, stafmedewerker of vertrouwenspersoon.

Leg alles vast

Schrijf op wat er wanneer gebeurt, zo feitelijk mogelijk. Schrijf ook afspraken op die in gesprekken gemaakt worden. Print emails, maak afspraken schriftelijk en/of maak filmpjes of geluidsopnames van voorvallen en de gesprekken. Het zal je helpen om duidelijk aan te geven wat er gebeurt. Bij verdere escalatie zul je er bovendien sterk mee staan.

Vind je eigen weg

Lees de procedure rond ongewenst gedrag van jouw organisatie. Wie en waar is de vertrouwenspersoon waar je anoniem je verhaal kwijt kunt? Bij wie kan je terecht als je eigen leidinggevende betrokken is? Is er een klachtenprocedure en hoe werkt die? Heb je meer nodig? Kies dan je eigen pad. Zoek zo nodig hulp buiten de organisatie; bij je huisarts, vakbond of Inspectie SZW. Organiseer wat jij nodig hebt.

Herken je stress

Pesten, discriminatie en (seksuele) intimidatie kunnen pijn doen. Je kunt er veel stress door krijgen. Hoofdpijn, maagklachten en slaapproblemen bijvoorbeeld. Je zelfvertrouwen kan een deuk oplopen. Je kunt je er depressief door gaan voelen. Krijg jij last van het ongewenste gedrag en de stress? Zoek dan professionele hulp bij je vertrouwenspersoon, bedrijfsarts en/of huisarts.

Zet alles op een rij en kom in actie

Het is naar als je als team met ongewenst gedrag te maken krijgt. Er kunnen veel emoties spelen. Twijfels over wat je het beste kunt doen met wat je observeert. Angst dat jij als volgende aan de beurt bent. Of je krijgt een schuldgevoel als je hoort wat er is gebeurd en het niet hebt gemerkt. De belangrijkste tip: zet alles op een rijtje en kom in actie.

Kom samen voor elkaar op

Ongewenst gedrag kan stoppen als de ‘passieve toekijkers’ veranderen in actieve bemiddelaars. Zeg dus zelf dat je het gedrag dat je ziet ongewenst en ongepast vindt. En mobiliseer je collega’s, zodat jullie samen sterk staan. Ook al is het moeilijk of eng, doe wat rechtvaardig is en zet je in voor een respectvolle teamsfeer.

Steun je collega

Wie te maken krijgt met ongewenst gedrag kan veel stress ervaren. Bied een luisterend oor en neem je collega serieus. Toon begrip, ook als je collega afwezig lijkt, even nergens om kan lachen of kortaf is. Houdcontact, ook als de collega verzuimt. Laat je collega weten geen bezoek te wensen? Vraag na een korte rustperiode of je wel een kaartje mag sturen.

Herken je grenzen

Soms lukt het om als team op collegiale wijze ongewenst gedrag te stoppen of bij te sturen. Lukt dit niet? Loopt het ongewenst gedrag de spuigaten uit? Ga dan in je organisatie op zoek naar formele steun, bijvoorbeeld bij een leidinggevende, vertrouwenspersoon of HRM-adviseur. Het kan zijn dat de situatie vraagt om formele gesprekken, waarschuwingen en/of sancties.

Zorg voor veiligheid

Ongewenst gedrag aanpakken gaat over rechtvaardigheid. Het goede – het rechtvaardige – doen, zodat de veiligheid voor de slachtoffers en andere betrokkenen weer hersteld wordt. Dat kost tijd. Dat brengt dilemma’s. En dat kun je samen op een goede wijze volbrengen.

De volgende punten zijn belangrijk om ten minste te regelen:

• Organiseer goede opvang en nazorg voor medewerkers. Stimuleer betrokken collega’s om elkaar collegiale ondersteuning te bieden. Geef leidinggevenden voorlichting over hoe ze medewerkers kunnen begeleiden en regel zo nodig professionele opvang. Je kunt hiervoor ook je organisatiebeleid rondom opvang en nazorg bij agressie benutten.
• Handel streng en rechtvaardig richting de dader. Verwoord deze dader-aanpak in je beleid en vermeld hem ook in je gedragsregels. Neem zo nodig de aangekondigde sancties.
• Stel een klachtenprocedure op. Informeer betrokkenen over het bestaan ervan en voer hem bij ongewenst gedrag uit.
• Leer van het verleden. Analyseer de meldingen en casussen van ongewenst gedrag. Bedenk wat je had kunnen doen om het te voorkomen of er, na een melding, beter mee om te gaan. Pas zo mogelijk je beleid erop aan.
• Benut de downloads bij de uitwerking van je beleid.