Handelen na een incident

Herstel en kom tot rust

Na een incident moet je eerst herstellen en tot rust komen. Daarna komt ruimte om de draad weer op te pakken en ervan te leren.

Rond het incident af

Herstel de veiligheid en de rust tussen jou, de veroorzaker en mogelijke andere betrokkenen. Ben je gewond, heb je materiële schade of ben je mentaal van de kaart? Vraag dan om hulp.

Meld en bespreek het incident

Het is belangrijk om incidenten te melden. Er is veel van te leren en het is belangrijk dat de incidenten geregistreerd staan. Overleg met je collega’s en zo nodig de behandelaar over wat er is gebeurd. Spreek ook de veroorzaker aan. Wat ging goed en wat kon beter, wat is nog nodig ter afronding en wat is er nodig om herhaling in de toekomst te voorkomen? Overweeg of je van het incident melding of aangifte bij de politie doet.

Lucht je hart

Vertel over wat je hebt meegemaakt. Bijvoorbeeld aan je partner, je collega’s of een vertrouwenspersoon op je werk. Door je verhaal te vertellen krijgen je emoties vaak ook een plek.

Zorg goed voor jezelf

Wellicht kun je het incident zelf goed verwerken. Mensen beschikken over een groot herstelvermogen. Beheerst het incident na enkele weken je gedachtes nog? Of houd je fysieke of mentale klachten? Zoek dan professionele hulp via je leidinggevende, bij het bedrijfsopvangteam in je organisatie, of via de bedrijfsarts of huisarts.

Wat je kunt doen voor een collega

Heeft je collega een incident meegemaakt? Of je het nu zelf hebt gezien of erover hoort, je kunt veel doen om het incident goed af te ronden en er van leren.

Vang je collega op

Herstel de veiligheid en rust bij je collega en op de afdeling. Laat de collega zo nodig ’zijn of haar verhaal bij je doen en op adem komen. Bied praktische ondersteuning: regel zo nodig EHBO, vervoer naar huis en plaatsvervanging op de afdeling.

Meld, bespreek en handel

Check wat de collega zelf kan doen en hoe je kunt ondersteunen bij het melden, bespreken en handelen. Wat kun je doen met je collega’s, met de veroorzaker en zo nodig met de behandelaar of experts binnen of buiten je organisatie? Melden, bespreken en handelen doe je om het incident af te ronden én om ervan te leren. Maak duidelijke afspraken hoe je een dergelijk incident in de toekomst kunt voorkomen.

Zorg voor elkaar

Als je een incident hebt meegemaakt dat een grote impact heeft gehad, helpt het om je verhaal kwijt te kunnen. Collega’s kunnen daarin veel voor elkaar betekenen. Bied elkaar dus een luisterend oor en begrip. Vraag ook na enkele dagen en weken hoe het met de collega gaat en of diegene het incident een plek heeft weten te geven.

Check de behoefte aan nazorg

Mensen beschikken over een groot herstelvermogen en tijd heelt vele wonden. Soms heeft een incident zo veel impact dat professionele nazorg gewenst is. Soms formeert een organisatie daar een Bedrijfsopvangteam (BOT) voor, soms kun je daar extern een professional voor benaderen. Check bij je collega of professionele nazorg gewenst is en regel dit zo nodig.

Het is belangrijk incidenten goed af te handelen

Een incident goed afhandelen is belangrijk voor de betrokken medewerker(s) en cliënt(en). Zo kunnen zij herstellen en de draad weer oppakken. Het is ook belangrijk voor de toekomst. Door meldingen serieus te nemen en op basis daarvan verbeteractiviteiten te ondernemen, kom je als organisatie met je medewerkers in een positieve spiraal van leren en verbeteren.

De volgende punten zijn belangrijk om ten minste te regelen:

• Maak in je agressiebeleid en -protocol afspraken over wat je meteen na afloop van een incident doet en wat in de fases daarna. Je kunt onderscheid maken in de fases herstellen, analyseren en verbeteren vanuit de handleiding ‘Analyseren van agressie-incidenten’ van ‘Veilige zorg, ieders zorg’. Je kunt er ook de kennis van Duidelijk over agressie rondom ‘Altijd melden, bespreken, handelen’ bij benutten.
• Organiseer goede eerste opvang en professionele opvang en nazorg voor medewerkers die in de loop der tijd meer ondersteuning nodig hebben. Overweeg bijvoorbeeld om een Bedrijfsopvangteam (BOT) te formeren van deskundige medewerkers en organiseer een training voor hen, zodat ze medewerkers na een incident goed kunnen opvangen en begeleiden.
• Formuleer een daderaanpak en leef die na. Leg vast welk gedrag onacceptabel is en welke sancties er zijn. Beschrijf ook hoe je eventuele schade zult verhalen, in welke gevallen je aangifte doet en hoe je medewerkers daarbij ondersteunt.
• Analyseer incidenten en leer ervan. Ga na hoe incidenten zijn ontstaan en in hoeverre ze voorkomen hadden kunnen worden of hoe er beter mee omgegaan had kunnen worden. Neem zo mogelijk verbetermaatregelen voor de toekomst.
• Benut de gegevens vanuit het meldingssysteem en koppel aan de individuele melders én aan teams terug wat je naar aanleiding van de meldingen hebt gedaan en geleerd.
• Evalueer het agressiebeleid minstens jaarlijks. Betrek je incident-analyse in deze evaluatie. Ga ook na in hoeverre het beleid en maatregelen rondom agressie werkt zoals bedoeld. Betrek preventiemedewerkers, OR, leidinggevenden en medewerkers bij de evaluatie en het bedenken van verbetermaatregelen.
• Benut de downloads bij de uitwerking van je beleid.