Fysieke belasting cliëntgerichte werkzaamheden

Voorkomen is beter dan genezen

Fysieke overbelasting is meestal een sluipend proces. Beetje bij beetje kun je hand-, arm-, rug-, been-, schouder- en nekklachten ontwikkelen. Zeker bij fysiek zwaar werk, zoals tillen, het inperken van cliënten, psychiatrische verpleging van ouderen en verpleging en verzorging van chronische cliënten. Klachten kun je voelen aan handen, armen, schouder, nek, rug, heupen of benen en zijn te herkennen aan vermoeidheid, kramp, pijn, tintelingen of krachtverlies. Voorkomen is beter dan genezen, zodat je je werk kunt blijven doen. Nu en in de toekomst. Hieronder vind je tips hoe je dat kunt doen.

Gebruik de praktijkrichtlijnen voor fysieke belasting

Dit zijn documenten waarin is uitgeschreven wat een gezonde en wat een ongezonde manier van werken is bij cliëntgerichte handelingen. Vraag een preventiemedewerker, ergocoach of fysiotherapeut om uitleg en oefen de toepassing samen met je collega’s.

Zet in op de zelfredzaamheid van cliënten 

Hoe zelfredzamer cliënten zijn, hoe minder fysieke inspanning jij hoeft te leveren. Goed voor je eigen fysieke belasting en de cliënt krijgt een positieve prikkel om lichamelijk actief te zijn. Overleg met je collega’s over hoe je dat het handigst kunt doen en zorg ervoor dat je dit op eenzelfde manier bij cliënten inzet.

Ga goed om met aanwezige hulpmiddelen

Gebruik de aanwezige hulpmiddelen, zoals tilliften. Vraag zo nodig collega’s of de ergocoach om een instructie. Hulpmiddelen gebruiken betekent ook hulpmiddelen onderhouden. Meld daarom mankementen en beschadigingen.

Leef gezond 

Eet gezond, slaap genoeg en beweeg en sport regelmatig. Je kent de tips vast al wel… Lukt het je ook om ze na te leven? Draai je nachtdiensten, dan zijn een goed voedingspatroon en hersteltijd belangrijk.

Bespreek fysieke belasting

Fysieke overbelasting kan leiden tot gezondheidsklachten en uitval. Samen kun je veel doen om fysieke overbelasting bij het werken met cliënten te voorkomen.

Zet fysieke belasting op de teamagenda

Bespreek regelmatig welke fysieke belasting jullie als team op je bordje krijgen en hoe je daar handig mee om kunt gaan. Ga na wat je er slim aan kunt organiseren, bijvoorbeeld door de taak of werkomgeving aan te passen, hulpmiddelen in te zetten of taken te rouleren. Nodig regelmatig de preventiemedewerker, ergocoach of fysiotherapeut uit om mee te kijken bij specifieke belastende activiteiten en ga samen na wat er handiger kan.

Gebruik de praktijkrichtlijnen voor fysieke belasting 

Dit zijn documenten waarin is uitgeschreven wat een gezonde en wat een ongezonde manier van werken is bij cliëntgerichte handelingen. Vraag een preventiemedewerker, ergocoach of fysiotherapeut om uitleg en oefen de toepassing samen met je collega’s.

Handel op gelijke wijze

Het is belangrijk dat je als team één lijn trekt rond de inzet van hulpmiddelen en de activering van de cliënt. Door de afspraken over tillen en inzet hulpmiddelen op te nemen in het zorg-, begeleidings- of behandelplan voorkom je onduidelijkheid. Spreek elkaar aan op wat er goed gaat en beter kan.

Zet in op de zelfredzaamheid van cliënten

Hoe zelfredzamer cliënten zijn, hoe minder fysieke inspanning jullie hoeven te leveren. Goed voor jullie eigen fysieke belasting en de cliënt krijgt een positieve prikkel om lichamelijk actief te zijn. Overleg samen over hoe je dat het handigst kunt doen en zorg ervoor dat je dit op eenzelfde manier bij cliënten inzet.

Pas goed op minder belastbare collega’s

Zeker bij fysieke belasting hebben de volgende groepen extra aandacht nodig:

• Zwangere en kolvende collega’s. De belastbaarheid neemt af tijdens de zwangerschap.
• Oudere collega’s. Hoewel de verschillen tussen mensen groot kunnen zijn, is het een feit dat de belastbaarheid bij het ouder worden onvermijdelijk afneemt. Houd daar rekening mee in de werkverdeling.
• Jongeren onder de 18 jaar.

Organiseer cliëntgerichte werkzaamheden gezond

Fysieke overbelasting is een belangrijke oorzaak van verzuim en uitval. Door cliëntgerichte werkzaamheden gezond te organiseren kun je fysieke overbelasting goed voorkomen. Met onderstaande punten organiseer je cliëntgerichte werkzaamheden gezond én voldoe je aan de wet- en regelgeving rond fysieke belasting.

De volgende punten zijn belangrijk om ten minste te regelen:

• Voer regelmatig een risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) uit, neem zo nodig maatregelen en houd de maatregelen en het plan van aanpak actueel.
• Gebruik de Tilthermometer en de Beleidsspiegel als verdieping van de RI&E. Als uit de RI&E naar voren komt dat fysieke belasting in je organisatie een aandachtspunt vormt, dan is verdieping nodig om tot oplossingen op maat te komen.
• Geef tilinstructies en bied trainingen transfertechnieken aan.
• Is fysieke belasting een belangrijk thema in je organisatie? Overweeg dan om ergocoaches in te zetten. Ergocoaches zijn medewerkers die binnen de afdeling of organisatie een extra verantwoordelijkheid hebben voor de preventie en vermindering van fysieke belasting. Deze medewerker ondersteunt en begeleidt collega’s en fungeert als aanspreekpunt, aanjager en motivator. Dit vraagt uiteraard om opleiding en organisatorische inbedding. Zorg bijvoorbeeld ook voor een goede samenwerking en afstemming tussen de preventiemedewerker en andere arboprofessionals met de ergocoaches.
• Houd rekening met kwetsbare groepen, zoals zwangere en kolvende medewerksters, oudere medewerkers en jongeren onder de 18 jaar.
• Ga na of een PAGO een waardevolle invulling kan zijn van het preventiebeleid.
• Bevorder de vitaliteit van medewerkers, in samenhang met je beleid rond fysieke belasting of als afzonderlijk beleidsonderwerp.