Gezond en veilig werken
De arbocatalogus van de GGZ

Alleen werken bij agressief gedrag

Wie met een cliënt alleen werkt, zonder de nabijheid van collega’s of andere mogelijke hulp, kan extra risico lopen. Zeker als het gaat om agressief gedrag. Besteed aan deze situaties dus extra aandacht en laat je niet verrassen.

Sta stil bij mogelijk agressief gedrag

Je kunt in verschillende situaties alleen werken. Bijvoorbeeld als je alleen op huisbezoek gaat, als je met een cliënt een gesprek voert in een aparte kamer in je instelling of als je voor een dienst alleen ingeroosterd staat. Dit zijn allemaal situaties waarin je niet gemakkelijk om hulp kunt roepen. Daarom is het belangrijk om bij mogelijk agressief gedrag stil te staan. Zowel bij het voorkomen ervan, als het voorbereiden erop.

Check of alleen werken voldoende veilig is

Maak vooraf een inschatting van het risico op agressief gedrag. Benut hiervoor een checklist of de app Veilig Huisbezoek. Ga bijvoorbeeld na of de cliënt al eerder agressief is geweest, hoe de situatie met andere huisgenoten of in de buurt is en hoe weerbaar en vaardig je je voor deze specifieke situatie voelt. Is de situatie niet voldoende veilig? Organiseer dan alsnog dat je er samen kunt werken of dat hulp binnen een minuut ter plaatse kan zijn.

Neem voorzorgsmaatregelen

Zorg dat je organisatie weet waar je wanneer bent, ga zodanig zitten dat je gemakkelijk weg kunt komen, houd je sleutels en (mobiel met) alarmknop altijd binnen handbereik en weet met welke werkhouding en gedrag agressief gedrag kunt voorkomen en hoe je op eventuele agressie kunt reageren.

Check ook andere risico’s bij huisbezoek

Bij alleen werken vormt agressief gedrag het belangrijkste risico. Maar als je op huisbezoek gaat kunnen er meer risico’s zijn. Ook roken, huisdieren en hygiëne kunnen een risico vormen voor jouw gezondheid en veiligheid. Spelen deze risico’s bij jouw cliënt(en)? Ga dan in gesprek met je leidinggevende. Ga samen na of er iets aan de situatie te veranderen valt, zodat je alsnog gezond en veilig op huisbezoek kan. Durf zo nodig ook de conclusie te trekken dat huisbezoek hier niet mogelijk is.

Bereid je als team voor op veilig alleen werken

Op het moment dat een teamlid alleen werkt, kun je als team niet veel voor diegene doen. Wel kun je je als team samen voorbereiden op veilig alleen werken. Ook na afloop van een (bijna-)incident kun je als team veel voor je collega betekenen.

Zorg voor prettige sociale controle

Weet wanneer je collega alleen werkt en wanneer je diegene weer terug verwacht. Werkt je collega in je instelling alleen met een cliënt? Check dan of hij of zij weer terug is op de verwachte tijd.

Maak extra afspraken bij huisbezoeken

Bespreek samen hoe je bepaalt of je voldoende veilig op huisbezoek kunt gaan en in welke gevallen je alsnog samen gaat. Bespreek ook wat je kunt doen om alarm te slaan, agressief gedrag te voorkomen en er mee om te gaan. Bedenk samen voorzorgsmaatregelen, van het opstellen van een achterwachtregeling tot en met een adequaat alarmsysteem.

Evalueer en leer

Benoem agressief gedrag als vast agendapunt in het teamoverleg en besteed extra aandacht aan alleen werken. Zijn de bedachte voorzorgsmaatregelen afdoende, lukt het om agressief gedrag te voorkomen, welke relevante ontwikkelingen zijn er bij cliënten en hoe zitten de teamleden in hun vel? Dankzij je team kun je je ook als je alleen werkt tóch gesteund en samen voelen.

Het is belangrijk alleen werken veilig te organiseren

Een agressie-incident kan enorm uit te hand lopen als iemand alleen werkt en geen hulp kan inroepen. Het is dus heel belangrijk om een bewuste afweging te maken of alleen werken noodzakelijk is en zo ja, hoe je het dan voldoende veilig kunt organiseren.

De volgende punten zijn belangrijk om ten minste te regelen:

  • Besteed in je veiligheidsbeleid, agressieprotocol en alarmprocedure specifieke aandacht aan alleen werken. Welke maatregelen zijn nodig om voldoende veilig alleen te kunnen werken? Hoe en wanneer is een situatie onvoldoende veilig om alleen te werken? Kies bij twijfel voor veiligheid.
  • Check specifiek voor alleen werken hoe je agressief gedrag kunt voorkomen, je erop kunt voorbereiden en wat je tijdens en na agressief gedrag kunt doen. Ga na welke organisatorische, personele, technische/bouwkundige en cliëntgerichte maatregelen hierbij kunnen ondersteunen. Check regelmatig of je maatregelen afdoende zijn en neem zo nodig extra maatregelen.
  • Zorg voor voldoende communicatieve en technische maatregelen zodat je weet welke medewerker wanneer waar is en deze medewerker zo nodig alarm kan slaan. Maak afspraken over het melden van aan- en afwezigheid en organiseer zo nodig een achterwacht bij alleen werken.
  • Benut de downloads bij de uitwerking van je beleid.