Voorbereiden op agressief gedrag

Betrek je collega's

Je kunt zelf veel doen om je op agressief gedrag voor te bereiden. Ook is het belangrijk om hier je collega’s bij te betrekken en na te gaan wat er in de organisatie is afgesproken. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. En bij agressief gedrag kun je dat goed gebruiken!

Schat de risico’s in

Wat weet je van de cliënt? Wat verwacht je van de situatie? Wat zou er kunnen gebeuren? In hoeverre is de cliënt al eerder agressief geweest? Waardoor werd dat veroorzaakt? Zorg dat je zelf een beeld hebt van de risico’s.

Wissel informatie uit

Doe je een risico-taxatie van een cliënt? Zorg dat die in het patiëntendossier komt, zodat ook je collega’s die informatiekunnen benutten. Vraag ook in de overdracht wat er voor belangrijks te lezen of te weten is.

Maak en ken afspraken

Bespreek met collega’s hoe je met agressief gedrag kunt omgaan en hoe jullie elkaar kunnen ondersteunen. Weet wat er in het agressieprotocol en beleid van je organisatie is afgesproken. Zorg ervoor dat je de alarmprocedure op de automatische piloot kunt uitvoeren. En weet wat er in het signalerings-, zorg-, behandel- en/of begeleidingsplan staat zodat je volgens de afspraken kunt werken.

Oefen en leer

Neem je kans in teambesprekingen en trainingen om te oefenen hoe je agressief gedrag kunt voorkomen, ombuigen of ermee kunt omgaan. Ook op internet kun je veel over agressief gedrag leren.

Let extra op als je alleen werkt

In situaties waarin je alleen werkt, zoals op huisbezoek, is het verstandig dat je extra alert bent. Beslis vooraf of je de situatie voldoende veilig acht om alleen te zijn. En kun je nog wegkomen of alarm slaan, als de situatie dreigend wordt?

Geef je eigen grenzen aan

Heb jij een cliënt die gemakkelijk agressief wordt of een situatie die je niet vertrouwt? Heb je het gevoel dat je er niet klaar voor bent om met het agressieve gedrag van de cliënt om te gaan? Kom voor jezelf op en bespreek het met collega’s en je leiding. Veilig werken en je veilig voelen is belangrijk!

Ga samen de scenario's na

Het is belangrijk om je als team goed voor te bereiden op agressief gedrag. Wat voor agressief gedrag is er bij jullie te verwachten en in welke situaties? Ga samen na wat er kan gebeuren en wat je in dat geval kunt doen. Bespreek vooral ook hoe je elkaar kunt ondersteunen bij agressief gedrag.

Ken het beleid en concretiseer

Bespreek het agressieprotocol en ander relevant organisatiebeleid in je team en concretiseer het voor jullie cliënten waar nodig. Maak afspraken voor verschillende scenario’s: wie doet wat om agressief gedrag om te buigen, alarm te slaan en elkaar te ondersteunen?

Deel je informatie

Zorg ervoor dat het signalerings-, zorg-, behandel- en/of begeleidingsplan en dossier per cliënt actueel is, zodat je volgens de afspraken kunt werken. Maakt één van jullie een nieuwe risico-taxatie? Deel dan de informatie op de afgesproken plek zodat iedereen de informatie kan benutten.

Schat samen risico’s in

Beslis welke methode van risico-inschatting het best bij jullie past. De Broset Violence Checklist (BVC) is bedoeld voor intramurale situaties en wordt ook door de politie gebruikt. De Checklist Risico Crisisdienst (CRC) is handig in crisissituaties en bij huisbezoeken. Door samen met de methode te leren werken vergroot je het veiligheidsbewustzijn in je team, ga je dezelfde taal spreken en zul je alerter reageren op de eerste signalen van agressief gedrag.

Stel samen grenzen

Welk gedrag is voor jullie acceptabel en welk gedrag gaat over de grens? Stel een gezamenlijke norm op en leef ‘m na, dat is wel zo duidelijk voor jullie cliënten. Je kunt hierbij de AgressieWijzer van Duidelijk over agressie gebruiken.

Stimuleer elkaar om te leren

Creëer oefenkansen in teamoverleg, wissel informatie uit over wat goed werkt en kijk samen eens wat je van een online filmpje kunt leren. Zorg voor een open en veilige teamcultuur waarbij je mag aangeven wat je (nog) lastig vindt.

Organiseer meer

Hebben jullie meer training nodig? Of bouwkundige, technische of organisatorische maatregelen om je werk veilig te doen? Van stevige deuren tot andere verlichting of een alarmsysteem? Kom voor je team op en kaart het aan in je organisatie.

Benoem een veiligheidscoach

Een veiligheidscoach is binnen het team de coördinator rondom veiligheid. Hij of zij stimuleert bijvoorbeeld de bewustwording bij teamleden, kaart onveilige werksituaties aan en regelt de benodigde training rondom agressie voorkomen en hanteren.

Taken van de organisatie

De organisatie heeft een belangrijke taak en verantwoordelijkheid als het gaat om agressie. Van het organiseren wat te doen tijdens en na incidenten tot en met het trainen van medewerkers om in dat geval optimaal te kunnen handelen.

De volgende punten zijn belangrijk om ten minste te regelen:

• Stel een agressieprotocol op. Wees duidelijk welk gedrag van cliënten en derden onacceptabel is. Beschrijf wat medewerkers ter preventie, voorbereiding, tijdens en na incidenten kunnen en mogen doen en hoe de organisatie medewerkers kan en zal ondersteunen. Beschrijf ook welke personele, organisatorische, bouwkundige en technische maatregelen je hebt genomen om als organisatie incidenten te voorkomen en erop voorbereid te zijn.
• Formuleer een procedure voor het melden en registreren van agressief gedrag, als onderdeel van het agressieprotocol of als aparte procedure. Worden er op dit moment minder incidenten gemeld dan je zou verwachten? Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als het medewerkers veel tijd kost om een melding te doen en zij geen nut zien in het melden. Onderzoek bij minder meldingen dan verwacht de oorzaken en neem naar aanleiding daarvan passende maatregelen.
• Organiseer voorlichting en instructie voor alle medewerkers die met agressief gedrag door cliënten en derden geconfronteerd kunnen worden. Vertel hen met wat voor soort agressief gedrag ze te maken kunnen krijgen en wat ze dan kunnen doen. Vertel hen ook over het agressiebeleid, -protocol en de meldingsprocedure en waarvoor ze bij wie in de organisatie terecht kunnen. Benadruk hierbij het belang dat alle incidenten worden gemeld en leg je medewerkers uit dat de meldingen helpen om incidenten goed af te ronden en om ervan te leren.
• Train de medewerkers die waarschijnlijk of regelmatig met agressief gedrag worden geconfronteerd. Gebruik de uitkomsten van de RI&E (risico-inventarisatie & -evaluatie) om te bepalen voor welke medewerkers training relevant is. Houd bij wie welke training wanneer heeft gevolgd en zorg dat de kennis en vaardigheden worden bijgehouden. Bied zo nodig na verloop van tijd weer een training aan.
• Overweeg om in de teams veiligheidscoaches te benoemen. Veiligheidscoaches zijn meewerkende teamleden die in het team veiligheidsbewustzijn en handelen kunnen stimuleren.
• Maak een afgewogen keuze over de methode van risico-inschatting die het best in jullie organisatie past. De Broset Violence Checklist (BVC) is bedoeld voor intramurale situaties en wordt ook door de politie gebruikt. De Checklist Risico Crisisdienst (CRC) is handig in crisissituaties en bij huisbezoeke Een goede methode van risico-inschatting stimuleert het veiligheidsbewustzijn, zorgt ervoor dat medewerkers dezelfde ‘veiligheidstaal’ spreken en bevordert het alert reageren op eerste signalen van agressief gedrag.
• Besteed in de voorlichting, instructie en training zowel aandacht aan het voorkomen van, als aan het handelen tijdens en na incidenten.
• Ga regelmatig na of het beleid, protocol en de procedure in de organisatie voldoende bekend is en zie toe op de naleving ervan. Check ook regelmatig of het beleid aansluit bij de praktijkbehoeftes of dat aanpassing gewenst is.
• Benut de downloads bij de uitwerking van je beleid.